DB2 là gì? - P1

DB2 là một hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ (Relational Database Management System - RDBMS), một bộ phận của dòng sản phẩm quản trị thông tin. DB2 được coi là sản phẩm cơ sở dữ liệu đầu tiên sử dụng SQL (một ngôn ngữ cung cấp giao diện cho một RDBMS).

>>> Các bài viết liên quan: P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12

>>> Sách để nghiên cứu: DB2 Express-C 9.7

DB2 phát hành lần đầu tiên vào năm 1982 và cho phép chạy trên các nền hệ điều hành: Linux, Unix và Windows.

DB2 có các phiên bản khác nhau đáp ứng các nhu cầu đa dạng:

• DB2 Everyplace cung cấp cho người sử dụng di động một phiên bản DB2 với bộ nhớ nhỏ và hiệu năng cao.
• DB2 cho z/OS cung cấp tất cả các tính năng của DB2 cho các hệ thống chủ.
• DB2 cho Linux, Unix và Windows có một vài loại (flavors):

+ Enterprise Server Edition (ESE – bản máy chủ doanh nghiệp) là một RDBMS hoàn chỉnh với cài đặt khách/chủ (client/server setup). DB2 ESE nhằm đến các doanh nghiệp cỡ từ vừa đến lớn.

+ Workgroup Server Edition (WSE – bản máy chủ nhóm cộng tác) chủ yếu nhằm đến các doanh nghiệp từ nhỏ đến vừa với tất cả các tính năng của DB2 ESE, trừ kết nối với máy tính lớn (mainframe connectivity).

+ Personal Edition (bản cá nhân) cung cấp cho người dùng đơn lẻ trên một máy tính cá nhân.

+ DB2 Express là bản mới bổ sung thêm gần đây nhất vào họ DB2 và sẵn có để tải miễn phí. Nếu bạn không tải xuống DB2 Express như hướng dẫn trong mục Yêu cầu về hệ thống, hãy quay trở lại và thực hiện việc đó trước khi bắt đầu hướng dẫn này. Express dùng cho cộng đồng người dùng DB2, có cùng các đặc điểm và chức năng cốt lõi như của DB2 WSE.

Yêu cầu về hệ thống

Trước khi bắt đầu hướng dẫn này, hãy chắc chắn rằng DB2 Express 9 đã được cài đặt. Có thể tải miễn phí  tại đây: http://www.ibm.com/developerworks/downloads/im/udbexp/?S_TACT=105AGY75

Để xem được các trình diễn kèm trong hướng dẫn này, hãy bật cho phép chạy JavaScript trong bộ trình duyệt của bạn và cài đặt Adobe Flash Player 6 hoặc cao hơn. Tải xuống bản Flash Player mới nhất tại: http://baomathethong.blogspot.com/2012/05/cap-nhat-adobe-flash-player-112202235.html

Hướng dẫn này sử dụng DB2 Express, trên cơ sở bản phát hành mới nhất là DB2 9.

Bạn có thể truy nhập các cơ sở dữ liệu DB2 từ bất kỳ ứng dụng nào sử dụng Microsoft Open Database Connectivity (ODBC) và Java ™ Database Connectivity (JDBC). Các giao diện lập trình ứng dụng (API) đã sẵn có cho một phạm vi rộng các ngôn ngữ lập trình, bao gồm C, C++, Java và FORTRAN. Trong mô đun này bạn sẽ không phải tạo ra một ứng dụng nào sử dụng API. 

Xin tham khảo nhiều thông tin hơn về API tại địa chỉ của Trung tâm thông tin DB2 (DB2 Information Center: http://publib.boulder.ibm.com/infocenter/db2luw/v9/index.jsp

Một cơ sở dữ liệu có thể dùng để lưu giữ bất kỳ loại thông tin nào, dù đó là dữ liệu quan hệ, như tên và địa chỉ của nhân viên của bạn hay đó là dữ liệu dạng nhị phân, thí dụ như ảnh nhận dạng của họ. DB2 9 hiện cũng hỗ trợ pureXML ™ để dễ dàng lưu trữ và lấy ra dữ liệu XML. Dữ liệu có thể được nạp vào và bảo trì, sử dụng các tiện ích sẵn có hoặc được thao tác bằng các vấn tin/truy vấn để lấy ra các thông tin mà bạn đang quan tâm. Bạn có thể kiểm soát tính toàn vẹn dữ liệu bằng một số công cụ mô tả trong tài liệu này.

1. Công cụ DB2

DB2 đưa ra nhiều công cụ để quản trị và bảo trì hằng ngày, được phân loại thành các công cụ dòng lệnh (Command Line Tools), các công cụ quản trị chung (General Administration Tools), thông tin (Information), các công cụ giám sát (Monitoring Tools), và các công cụ cài đặt (Set-up Tools). Các công cụ này có sẵn hoặc trên trình đơn Windows Start như thể hiện trong Hình 1 hoặc trên trình đơn Tools của trung tâm điều khiển (Control Center - CC) và sẽ được mô tả chi tiết hơn sau trong mục này. Dưới đây sẽ giới thiệu tóm tắt mỗi nhóm công cụ.

Hình 1. Các công cụ GUI DB2 

1.1. Các công cụ dòng lệnh

Gồm bộ biên soạn lệnh (Command Editor) và bộ xử lý dòng lệnh (Command Line Processor - CLP), từng cái sẽ được miêu tả chi tiết hơn ngay sau đây, cũng như cửa sổ lệnh (Command Window). 

Cửa sổ lệnh có thể được sử dụng giống hệt như với CLP, chỉ khác là tất cả các lệnh DB2 phải có tiền tố 'db2' vì CLP được khởi động ở chế độ nhập tương tác còn cửa sổ lệnh lại không ở chế độ này.

1.2. Các công cụ quản trị chung 

Gồm có: Trung tâm điều khiển (Control Center) - sẽ được trình bày ngắn gọn, Nhật ký (Journal), Trung tâm bản sao (Replication Center) và Trung tâm tác vụ (Task Center). 

- Nhật ký có thể sử dụng để hiển thị các tác vụ, các hoạt động cơ sở dữ liệu và các thông báo trước đó. 

- Trung tâm bản sao cho phép người sử dụng quản trị môi trường bản sao của cơ sở dữ liệu. 

- Trung tâm tác vụ có thể sử dụng để lập lịch các tác vụ dưới dạng kịch bản lệnh và báo kết quả cho những bên liên quan.

1.3. Thông tin

Gồm có: Trung tâm thông tin (Information Center), có thể sử dụng để tìm trợ giúp đối với bất kỳ các cây cú pháp hay lệnh SQL hoặc DB2 nào.

1.4. Các công cụ giám sát 

Các công cụ giám sát (Monitoring Tools) cho phép người sử dụng giám sát được tình trạng hệ thống của mình, hoặc thường xuyên liên tục hoặc theo kiểu chụp nhanh. 

Với bộ phân tích sự kiện (Event Analyzer), người sử dụng có thể lần theo đầu ra của các bộ giám sát sự kiện. 

Với Trung tâm sức khỏe (Health Center), người sử dụng có thể thấy tình trạng tổng thể và sức khỏe của cơ sở dữ liệu và tiếp nhận các cảnh báo cho các tài nguyên, ví dụ như bộ nhớ hoặc các khóa chặn đạt đến một ngưỡng định trước. 

Bộ quản lý giao dịch hồ nghi (Indoubt Transaction Manager) cho phép người sử dụng thực hiện các thao tác cần thiết đối với các giao dịch hồ nghi (giao dịch bị bỏ lửng ở trạng thái chưa hoàn thành do gặp sự cố chẳng hạn). Giao dịch như vậy có thể được chuyển giao nốt (commited), hồi ngược (rolled back) hoặc xoá bỏ khỏi các nhật ký máy nói chung.

Cuối cùng, khi sử dụng bộ trực quan bộ nhớ (Memory Visualizer), người quản trị có thể giám sát sức khỏe của hệ thống và các cơ sở dữ liệu liên quan đến bộ nhớ, ví dụ như việc cấp phát và sử dụng bộ nhớ hiện thời.

1.5. Các công cụ cài đặt

Các công cụ cài đặt (Setup Tools) giúp người sử dụng cài đặt hệ thống và cơ sở dữ liệu của họ. 

Trợ lý cấu hình (Configuration Assistant) giúp người sử dụng cấu hình các cơ sở dữ liệu sao cho chúng có thể truy cập được từ các máy khách hoặc các ứng dụng khác nhau. Những bước đầu tiên (First Steps) chứa các liên kết đến các nguồn thông tin mà người sử dụng cần để thực hành DB2. Với các công cụ cài đặt người sử dụng cũng có thể tìm ra các lựa chọn để đăng ký môi trường phát triển cơ sở dữ liệu của mình với Microsoft Visual Studio bằng cách sử dụng các phần bổ sung (add-ins). Sau cùng, Bộ đồng bộ vệ tinh (Satellite Synchronizer) cho phép người sử dụng tải lên các thông tin cấu hình các máy vệ tinh tới máy chủ điều khiển các vệ tinh này.

DB2 có thể được quản trị hoặc từ CLP dựa văn bản (text-based) hoặc dùng giao diện đồ họa người-máy (GUI). Trung tâm điều khiển, như mô tả dưới đây, là một trong những công cụ quản trị chính dùng giao diện đồ họa, cho phép người sử dụng thực hiện các thao tác khác nhau trên các đối tượng DB2, ví dụ như tạo ra và sửa đổi chúng. Hầu hết các tác vụ này cũng có thể thực hiện được bằng cách sử dụng bộ xử lý dòng lệnh (CLP), tuỳ theo ý thích của người sử dụng. Các công cụ sử dụng trong hướng dẫn này được mô tả chi tiết hơn trong các phần tiếp theo.

1.6. Bộ xử lý dòng lệnh

Bộ xử lý dòng lệnh (Command Line Processor - CLP) là một giao diện dựa văn bản cho DB2. Nó cho phép người sử dụng nhập vào bất kỳ lệnh nào và nhận được kết quả đầu ra dưới dạng văn bản trên màn hình. Nó cũng cung cấp trợ giúp về cú pháp đối với bất kỳ lệnh nào sẵn có trong môi trường dòng lệnh cũng như các giải thích về mã SQL. Sau đây là một ví dụ của một lệnh DB2 để tìm ra cú pháp của câu lệnh tạo cơ sở dữ liệu:

Hình 2. Bộ xử lý dòng lệnh DB2

1.7. Trung tâm điều khiển

Trung tâm điều khiển (Control Center - CC) là một công cụ dựa trên GUI, thường được sử dụng để quản lý và điều hành các hệ thống, cơ sở dữ liệu và các đối tượng DB2. Sử dụng trung tâm điều khiển, người sử dụng có thể tạo ra và quản lý các cá thể máy chủ cơ sở dữ liệu, các cơ sở dữ liệu và các đối tượng cơ sở dữ liệu, cũng như cấu hình và tinh chỉnh các cá thể và các cơ sở dữ liệu đó. 

Trung tâm điều khiển cung cấp các thủ thuật (wizard) để giúp người sử dụng tạo ra hoặc sửa đổi các đối tượng khác nhau. 

Trung tâm điều khiển cung cấp các khung nhìn đối tượng khác nhau, có thể sửa đổi đi để phù hợp với nhu cầu của người sử dụng. Chẳng hạn, người sử dụng có thể chọn lọc ra chỉ một tập hợp các thao tác có thể được thực hiện trên một đối tượng, thí dụ như một bảng liên quan đến các hoạt động hằng ngày của họ. 

Sau đây là trung tâm điều khiển, sử dụng khung nhìn mặc định để xem toàn bộ các đối tượng trong tất cả các cơ sở dữ liệu:

Hình 3. Trung tâm điều khiển với khung nhìn mặc định 

1.7. Bộ soạn thảo lệnh

Bộ soạn thảo lệnh (Command Editor) rất giống CLP ở chỗ nó cho phép quản trị cơ sở dữ liệu DB2 bằng cách sử dụng các lệnh dạng văn bản. Nó cũng chấp nhận các lệnh DB2, các câu lệnh SQL và các lệnh của hệ điều hành. Không giống như CLP, bộ soạn thảo lệnh cho phép người sử dụng cắt và dán vào bộ đệm để dễ dàng thảo kịch bản lệnh (scripting) và các lệnh trước đó có thể được lấy lại dễ dàng thông qua GUI. Sau đây là một ví dụ dùng bộ soạn thảo lệnh để tạo một bảng:

Hình 4. Bộ soạn thảo lệnh DB2 

Editor: Dương Tạ Kim Linh (Baomathethong.blogspot.com)
Author & Source: Ibm.com